Thời gian gần đây, khá nhiều người dân bức xúc phản ánh về tình trạng chậm và vướng mắc khi làm thủ tục hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Dư luận Đề nghị các cơ quan quản lý thuế nhanh chóng có biện pháp tháo gỡ những vướng mắc trong thủ tục hoàn thuế, chấm dứt tình trạng đóng thuế thì quyết liệt, hoàn thuế thì phải chờ.
Thu nhanh, hoàn chậm
Vì thủ tục phức tạp, nên nhiều người phải thuê dịch vụ hỗ trợ. Đáng nói, nhiều cá nhân bị lừa đảo sau khi liên hệ với các cá nhân mạo danh làm dịch vụ hoàn thuế. Thậm chí có đối tượng lừa đảo còn dẫn dụ và các kịch bản lừa đảo khác với mục đích chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng. Cá biệt, vì phiền hà, phức tạp, nhiều cá nhân còn chấp nhận từ bỏ số tiền thuế được hoàn. Việc chậm hoàn thuế TNCN và thủ tục phức tạp đang gây thiệt thòi cho người lao động.
Chia sẻ trên Cổng dịch vụ công Quốc gia, tài khoản có tên Huỳnh Văn Danh cho biết: “Tôi có thực hiện Tờ khai quyết toán thuế TNCN vào ngày 22/3/2024 theo các thủ tục trên dịch vụ công và kênh điện tử của Tổng cục thuế. Tôi đã nhận được thông báo tiếp nhận hồ sơ và thông báo xác nhận hồ sơ điện tử từ email thuedientu@gdt.gov.vn. Theo nội dung email có ghi: “Hồ sơ đề nghị hoàn thuế sẽ được cơ quan thuế tiếp tục kiểm tra và trả Thông báo chấp nhận hay không chấp nhận trong thời gian 3 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan thuế tiếp nhận hồ sơ đề nghị hoàn thuế của người nộp thuế”. Nhưng đến nay (ngày 2/9) vẫn chưa có kết quả.
Tương tự, anh Nguyễn Chí Hào (trú tại quận Bắc Từ Liêm) cũng vô cùng bức xúc về thủ tục hoàn thuế TNCN rườm rà, phức tạp. Theo chia sẻ của anh Hào, sau khi anh nộp hồ sơ hoàn thuế đợi cả tháng trời mới được phản hồi sai sót, phải làm lại. Khi khắc phục xong lỗi nộp thêm một tháng nữa vẫn chưa thấy phản hồi. Khi gọi điện lên hệ thống thì hơn 10 cuộc mới có người nghe máy, nhưng cũng không giải quyết được thỏa đáng.
“Thuế thu không bao giờ chậm và cũng không thiếu đồng nào, nhưng hoàn thuế thì năm lần bảy lượt chậm muộn. Để đỡ phiền hà, tôi phải thuê dịch vụ kế toán với chi phí 8% số tiền được hoàn để họ hỗ trợ giải quyết” – anh Hào chia sẻ.
Theo số liệu từ Tổng cục Thuế, trong 7 tháng năm 2024, cơ quan thuế trên toàn quốc đã giải quyết 677.148/725.759 hồ sơ đề nghị hoàn thuế thu nhập cá nhân của cá nhân trực tiếp quyết toán. Như vậy, hiện còn 48.611 hồ sơ đang chờ giải quyết. Đây là một con số không hề nhỏ.
Lý giải nguyên nhân một số trường hợp chậm giải quyết hoàn thuế TNCN, Bộ Tài chính cho rằng là do người nộp thuế là cá nhân khó nắm được rõ các quy định cụ thể liên quan đến hoàn thuế TNCN, dẫn đến việc kê khai sai, không đầy đủ các nguồn thu nhập, số thuế đã được khấu trừ, kê khai giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc không đúng quy định, nộp hồ sơ không đúng cơ quan thuế… Vì thế, cơ quan thuế cần thực hiện các bước kiểm tra, đối chiếu để kiểm soát rủi ro, bảo đảm kết quả xử lý hồ sơ.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Hãng Luật TST nêu ý kiến, thực tế hiện nay các quy định về hoàn thuế TNCN khá phức tạp đối với người lao động tự làm thủ tục hoàn thuế. Theo LS Nguyễn Văn Tuấn, đối với DN có bộ phận kế toán, am hiểu về kế toán, thuế mà khi làm hồ sơ xin hoàn thuế còn khổ sở, huống hồ cá nhân. Người dân không rành thủ tục nên phải đi lại nhiều lần để lấy chứng từ, nộp hồ sơ… và đây chính là một rào cản đối với họ.
Ứng dụng công nghệ, giảm phiền hà cho người dân
Theo quy định hiện hành, hồ sơ hoàn thuế TNCN cần có: văn bản đề nghị hoàn thuế TNCN; tờ khai quyết toán thuế TNCN; chứng từ khấu trừ thuế TNCN. Bởi vậy, một khi người nộp thuế có thu nhập ở nhiều nơi thì sẽ mất khá nhiều thời gian để tập hợp đủ chứng từ khấu trừ thuế.
Theo Tổng cục Thuế, hiện nay các quy định pháp luật, quy trình liên quan đến quyết toán thuế, hoàn thuế TNCN đã được xây dựng và ban hành đầy đủ. Thời gian qua, ngành thuế các cấp đã đẩy mạnh công tác phổ biến chính sách, tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế và tăng cường công tác quản lý thuế TNCN, giải quyết hồ sơ hoàn thuế TNCN. Tuy nhiên, thuế là một lĩnh vực đặc thù, không phải cá nhân nào cũng có am hiểu. PGS.TS Đinh Trọng Thịnh khuyến nghị, cần tăng cường tuyên truyền để người nộp thuế hiểu biết quy định pháp luật, xác định đúng thu nhập chịu thuế và các khoản giảm trừ khi kê khai quyết toán thuế, giảm thiểu trường hợp kê khai sai.
Kể từ năm 2023, cơ quan thuế đã triển khai ứng dụng eTax Mobile trên điện thoại di động, cho phép người nộp thuế tra cứu thông tin thu nhập, số thuế đã đóng. Cơ quan thuế cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ người nộp thuế sử dụng ứng dụng này trong kê khai, quyết toán thuế, hoàn thuế thu nhập cá nhân, tránh rủi ro khi kê khai.
Cùng với đó, cơ quan thuế cũng cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để luân chuyển, phê duyệt chứng từ và ra quyết định hoàn thuế điện tử, đẩy nhanh tiến độ giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế. Về lâu dài, cần sửa đổi quy định pháp luật để giảm bớt hồ sơ hoàn thuế TNCN. Khi tổ chức chi trả đã kê khai quyết toán thuế đối với các khoản chi trả cho cá nhân trong hệ thống kê khai thuế điện tử thì nên bãi bỏ chứng từ khấu trừ thuế TNCN khỏi bộ hồ sơ hoàn thuế. Ở góc độ người nộp thuế, anh Nguyễn Chí Hào kiến nghị: “Phần mềm thuế nên đơn giản như kiểu thanh toán tiền điện, nước vậy. Nhập mã vào là thông báo thời điểm hiện tại còn nợ tiền hay không, nếu nợ thì thanh toán trả”.
Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian tới, Tổng cục Thuế sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan thuế tích cực triển khai chương trình, kế hoạch tuyên truyền hỗ trợ bằng nhiều hình thức để hỗ trợ, giải đáp các vướng mắc cho người nộp thuế nắm bắt chính sách, thực hiện quyết toán đúng quy định.
Cùng với đó, nâng cấp ứng dụng để hỗ trợ người nộp thuế trong việc xác định địa điểm nộp hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân theo quy định, tra cứu được đầy đủ thông tin phục vụ kê khai quyết toán thuế như: thông tin các nguồn thu nhập, số thuế đã khấu trừ, thông tin về đăng ký giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc, các khoản đóng bảo hiểm xã hội…
Để bảo đảm quyền lợi cho người lao động, Bộ Tài chính cũng đề xuất DN, cá nhân bị chậm hoàn thuế được bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, tương ứng mức lãi suất không quá 10%/năm. Luật Quản lý thuế quy định người nộp thuế được nhận mức lãi 0,03% một ngày khi bị chậm hoàn thuế.
Song, tại tờ trình Chính phủ về sửa Luật Quản lý thuế mới đây, Bộ Tài chính cho biết hiện chưa có quy định cụ thể về thẩm quyền, thủ tục và kinh phí để hoàn trả tiền lãi này. Vì vậy, Bộ Tài chính cho rằng cơ quan thuế chưa có cơ sở thực hiện theo Luật Quản lý thuế. Cơ quan này đề xuất bỏ quy định về việc trả lãi tại Luật này. Thay vào đó, các yêu cầu bồi thường của người nộp thuế liên quan đến tiền lãi phải trả của cơ quan thuế sẽ theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017.
Cụ thể, theo Luật Trách nhiệm bồi thường này, khoản tiền lãi phát sinh do chậm trả trong trường hợp không có thỏa thuận sẽ theo Bộ Luật dân sự, tại thời điểm thụ lý hồ sơ yêu cầu bồi thường. Hiện, theo Bộ Luật dân sự 2015, lãi suất này được xác định bằng 50% mức giới hạn quy định (20%), tức là không quá 10%/ năm.
