Một trong những yếu tố cụ thể để thiết kế bảng lương mới khi cải cách tiền lương từ ngày 1/7/2024 là bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay để xây dựng bảng lương cơ bản bằng số tiền cụ thể.
Xây dựng bảng lương cơ bản bằng số tiền cụ thể
Theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp, bảng lương mới từ ngày 1/7/2024 sẽ bao gồm việc bãi bỏ mức lương cơ sở, thực hiện hợp đồng lao động theo quy định mới, xác định mức lương tối thiểu, mở rộng quan hệ tiền lương và hoàn thiện chế độ nâng bậc lương.
Hiện nay, với chính sách cải cách tiền lương tại Nghị quyết 27-NQ/TW, một trong các yếu tố cụ thể để thiết kế bảng lương mới khi cải cách là bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay để xây dựng bảng lương cơ bản bằng số tiền cụ thể.
Bỏ hệ số lương tức là việc không còn quy định lương của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang theo công thức có một trong hai yếu tố là hệ số lương.
Hiện nay, các yếu tố tạo nên thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức đang được hưởng theo công thức nêu tại Điều 3 Thông tư 10/2023/TT-BNV như sau:
– Lương = Hệ số lương x mức lương cơ sở
– Phụ cấp tính theo lương cơ sở = Hệ số phụ cấp x mức lương cơ sở
– Phụ cấp tính theo tỷ lệ % lương = (Mức lương + phụ cấp chức vụ lãnh đạo + phụ cấp thâm niên vượt khung) x tỷ lệ % phụ cấp được hưởng
Như vậy, có thể thấy, hệ số lương, hệ số phụ cấp là yếu tố chính để tạo nên thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức trước ngày 1/7/2024.
Tuy nhiên, sau khi khi cách tiền lương từ ngày 1/7/2024, việc tính thu nhập của công chức không còn được thể hiện theo công thức nêu trên.
Thay vào đó, lương cán bộ, công chức, viên chức tính theo số tiền cụ thể, căn cứ vào vị trí việc làm mà không căn cứ vào hệ số lương và mức lương cơ sở (hiện tại là 1,8 triệu đồng/tháng).
Khi xây dựng các bảng lương mới, cán bộ, công chức, viên chức sẽ được giữ lại bậc lương trong bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức không giữ chức danh lãnh đạo.
Do đó, có thể hiểu, bỏ hệ số lương nhưng vẫn có bậc lương khi cải cách nghĩa là với bảng lương mới, cán bộ, công chức, viên chức vẫn sẽ được hưởng bảng lương với nhiều bậc nhưng với mỗi bậc, thay vì tính lương theo hệ số x mức lương cơ sở thì cán bộ, công chức, viên chức sẽ được hưởng lương bằng số tiền cụ thể.
Bên cạnh việc bỏ hệ số lương thì cán bộ, công chức, viên chức sẽ được mở rộng quan hệ tiền lương từ 1 – 2,34 – 10 lên 1 – 2,68 – 12. Tức là, bậc 1 (bậc lương khi lần đầu được tuyển chọn từ 2,34 được nâng lên 2,68.
Ngoài ra, người đang có bậc lương cao nhất là 10 sẽ được nâng lên 12, tương đương mức lương bậc 3 của chuyên gia cao cấp (tương đương lương bộ trưởng).
Có thể thấy, việc bỏ hệ số lương và mở rộng quan hệ tiền lương không giống nhau cũng như không hề mâu thuẫn với nhau. Đây là hai trong số các chính sách cải cách tiền lương quan trọng sẽ áp dụng từ ngày 1/7/2024 tới đây.
Bảng lương này sẽ có nhiều bậc lương theo nguyên tắc: đối tượng có cùng mức độ phức tạp của công việc thì hưởng mức lương như nhau; đối tượng nào có điều kiện lao động cao hơn bình thường thì sẽ được hưởng thêm chế độ phụ cấp theo nghề.
Ngoài ra, cấu trúc thu nhập của công chức, viên chức sẽ bao gồm:
Thu nhập = Lương cơ bản (chiếm 70% tổng quỹ lương) + phụ cấp (chiếm khoảng 30% tổng quỹ lương) + tiền thưởng (chiếm khoảng 10% không bao gồm phụ cấp).
Thay vì cơ cấu lương gồm: Lương (hệ số x mức lương cơ sở) + các loại phụ cấp theo từng đối tượng được hưởng, quy định ở từng văn bản chuyên ngành + nguồn thu khác (khoản chi ngoài lương, tiền tăng thêm…) thì sẽ đổi thành: Thu nhập = Lương cơ bản + phụ cấp + thưởng (nếu có – không nằm trong phụ cấp).
Như vậy, nếu tính cả lương cơ bản, phụ cấp và tiền thưởng thì tiền lương trung bình của công chức, viên chức sau khi thực hiện cải cách tiền lương tăng hơn 30% so với thu nhập bình quân của lao động làm công hưởng lương (7,5 triệu đồng/tháng).
Từ năm 2025, Chính phủ tiếp tục điều chỉnh mức lương trong các bảng lương tăng thêm bình quân khoảng 7%/năm.
Nhiều nội dung cải cách khác
Bên cạnh việc bỏ hệ số lương nhưng vẫn có bậc lương khi cải cách, từ 1/7/2024, cán bộ, công chức, viên chức còn có thêm nhiều nội dung cải cách khác như:
Xây dựng 5 bảng lương mới: 5 bảng lương mới gồm: 1 bảng lương chức vụ và bỏ luôn khoản phụ cấp chức vụ lãnh đạo của công chức, viên chức đang giữ chức vụ; 1 bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ cho công chức, viên chức không giữ chức danh lãnh đạo; 1 bảng lương sĩ quan quân đội, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an (theo chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm hoặc cấp hàm); 1 bảng lương quân nhân chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật công an; 1 bảng lương công nhân quốc phòng, công nhân công an (trong đó giữ tương quan tiền lương của lực lượng vũ trang so với công chức hành chính như hiện nay).
Giữ nguyên các khoản phụ cấp: Kiêm nhiệm, thâm niên vượt khung, khu vực, trách nhiệm công việc, lưu động, phụ vụ an ninh quốc phòng và đặc thù cho lực lượng vũ trang.
Các khoản phụ cấp dưới đây sẽ được gộp: Ưu đãi theo nghề, trách nhiệm theo nghề và phụ cấp độc hại, nguy hiểm sẽ gộp thành phụ cấp theo nghề; phụ cấp đặc biệt, thu hút và trợ cấp công tác lâu năm ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn thành phụ cấp công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.
Bỏ các khoản phụ cấp: Thâm niên nghề của cán bộ, công chức, viên chức nhưng giữ lại của lực lượng vũ trang; phụ cấp lãnh đạo do đã gộp vào bảng lương chức vụ; phụ cấp công tác Đảng, đoàn thể chính trị xã hội, công vụ do đã đưa vào mức lương cơ bản; phụ cấp độc hại, nguy hiểm do đã đưa vào phụ cấp theo nghề.
Bổ sung thêm một khoản phụ cấp là phụ cấp theo phân loại đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh.
