2023 từng được coi là “Năm Twitter chết”, thế nhưng mạng xã hội của Elon Musk vẫn cho thấy sức sống mãnh liệt.
Khoảng ba tuần sau khi Elon Musk mua Twitter vào tháng 10/2022, hashtag #RIPTwitter bắt đầu thịnh hành. Musk đã sa thải nhân viên và nhiều nhân viên khác nghỉ việc khi ông đưa ra tối hậu thư cho họ: Làm việc “chăm chỉ” hoặc nghỉ việc.
Khi nền tảng này bên bờ vực sụp đổ, người dùng thậm chí đã tổ chức… tang lễ online. Họ đã dành buổi tối để tạm biệt những người theo dõi mình, đăng những bài viết không có nội dung cụ thể trên #hellsite lần cuối và tổng hợp những dòng tweet hay nhất và tệ nhất mà họ đã lưu trong lịch sử 16 năm của nền tảng này. Họ buồn bã, phấn khích và lo lắng về tương lai của X. Có vẻ như chắc chắn sẽ có một đối thủ cạnh tranh với X trỗi dậy.
Ngay lúc đó, Gabor Cselle, cựu giám đốc tại Google và là nhân viên tại Twitter, đang làm việc trên một ứng dụng đối thủ. Đầu tiên được gọi là T2 và sau đó là Pebble, mục tiêu là tạo ra một trang web đáng tin cậy, an toàn để lấp đầy khoảng trống mà Twitter để lại.
Cselle không phải là người duy nhất. Khi triển vọng của X trở nên ảm đạm hơn, một số nền tảng trò chuyện thay thế đã ra đời: Narwhal, Spoutible, Spill, Post và Cohost là một trong số đó. Vào tháng 7/2023, Meta đã cố gắng nắm bắt thời cơ bằng cách ra mắt Threads.
Nhà đồng sáng lập Twitter Jack Dorsey đã cố gắng sửa chữa những gì ông cho là sai lầm của Twitter bằng cách ra mắt Bluesky. (Ông đã nghỉ việc vào tháng 5/2024, nói rằng nền tảng này “thực sự lặp lại tất cả những sai lầm” mà Twitter đã mắc phải).
Trong khi đó, Twitter vẫn tiếp tục chao đảo. Musk nói với các nhà quảng cáo rằng hãy “biến đi”, từ bỏ hầu hết hoạt động kiểm duyệt nội dung và đỉnh điểm nhất là đã thay đổi logo từ một chú chim xanh thân thiện thành một chữ X lạnh lùng. Vào cuối năm ngoái, tờ The Verge thậm chí đã xuất bản một bài báo tuyên bố rằng năm 2023 sẽ được ghi nhận là “Năm Twitter chết”.
Nhưng hai năm sau khi Musk tiếp quản, nền tảng này vẫn là nơi xảy ra nhiều sự việc. Thông tin sai lệch đã tăng vọt và tăng trưởng đã đình trệ; công ty tình báo thị trường Sensor Tower cho biết số lượng người dùng hoạt động hàng ngày của họ đã giảm 28% từ tháng 10/2022 đến tháng 9/2024.
Threads đã giành được thị phần: Vào mùa hè, Giám đốc điều hành Meta Mark Zuckerberg đã thông báo rằng nền tảng này đã vượt 175 triệu người dùng hoạt động hàng tháng.
Một tháng trước đó, Musk đã đăng rằng X có 600 triệu người dùng hoạt động hàng tháng. Và không giống như X, Threads đã cố tình quyết định rằng họ “sẽ không làm bất cứ điều gì để khuyến khích” chính trị và “tin tức sai lệch”.
Khi có tin tức lớn, chẳng hạn như một sự kiện thể thao lớn hoặc quyết định rút lui khỏi cuộc đua của một tổng thống đương nhiệm hoặc nỗ lực ám sát một cựu tổng thống, X là nơi diễn ra cuộc trò chuyện.
Hầu hết những đối thủ mới nổi của Twitter đã gục ngã. Khi trò chuyện với một số nhà sáng lập về những gì họ học được khi cố gắng cạnh tranh với Musk, Cselle thừa nhận: “Tôi đã hiểu sai khoảnh khắc đó”.
Anh nghĩ rằng tất cả những người thương tiếc X khi đó muốn một thứ gì đó giống như Twitter nhưng có thể hoạt động đáng tin cậy – ở một nơi nào đó không có sự troll, lời nói thù địch và deepfake quá mức. “Nhìn lại, #RIPTwitter là về một cảm giác hoảng loạn rằng ‘Tôi có thể mất đi địa vị, lượng người theo dõi, tên người dùng và tất cả mạng lưới mà tôi đã xây dựng'”.
Cselle nói rằng anh đã học được rằng đối với các nền tảng truyền thông xã hội, “lòng tin và sự an toàn là một đề xuất giá trị thứ yếu”.
“Nó trở nên quan trọng đối với bạn với tư cách là người dùng – cực kỳ quan trọng và cấp thiết khi có điều gì đó thực sự tồi tệ”, anh nói. Nhưng anh ấy đã học được rằng mọi người “không tham gia vào một không gian mới vốn đang trống rỗng. Bạn không thể bắt đầu một giải pháp thay thế cho Twitter bằng cách nói rằng: ‘Chúng tôi muốn trở thành quảng trường công cộng mới'”.
Pebble đã có khoảng 20.000 người dùng đã đăng ký trước khi trì trệ và đóng cửa vào tháng 11/2023. Nó tồn tại như một máy chủ nhỏ hơn trên Mastodon, nơi đạt đỉnh với 2,5 triệu người dùng hoạt động vào tháng 12/2022 nhưng đã giảm xuống còn khoảng 865.000. Một ứng dụng khác có tên Cohost thì tuyên bố vào tháng trước rằng họ sắp hết tiền.
Khi Post, một nền tảng “được xây dựng để đưa tin”, ra mắt vào mùa thu năm 2022, các nhà xuất bản như Politico, The Boston Globe và Fortune đã đăng ký và hàng trăm nghìn người đã tham gia danh sách chờ.
Được thành lập bởi cựu CEO của Waze là Noam Bardin và được tài trợ một phần bởi Andreessen Horowitz, ý tưởng là mọi người có thể trả một khoản tiền nhỏ để đọc từng bài báo thay vì đăng ký nhiều kênh.
“Tôi tin rằng tờ báo tương lai là nguồn cấp dữ liệu và muốn làm cho nó trở nên văn minh hơn đối với người dùng, có lợi cho các nhà xuất bản và tốt hơn cho xã hội”, Bardin cho biết trong một dòng tweet thông báo về Post. Nhưng tờ báo đã đóng cửa vào tháng 4/2024, với lý do tăng trưởng chậm khiến tờ báo không có con đường nào để trở thành một “nền tảng quan trọng”.
Một số nền tảng trò chuyện thay thế này ra đời từ một tinh thần tương tự, tìm cách khắc phục tình trạng hỗn loạn và căng thẳng mà phương tiện truyền thông xã hội cũ đã khuyến khích. Narwhal, được hỗ trợ bởi Emerson Collective của Laurene Powell Jobs, tự quảng cáo là một nền tảng cho “các cuộc thảo luận hiệu quả dựa trên thiện chí”.
Ban đầu, tờ báo chỉ dành cho những người được mời và cuộc đối thoại tập trung vào các chủ đề trong ngày mà Narwhal sẽ xác định – đôi khi là về môi trường, chính trị hoặc công nghệ.
Nicholas Thompson, CEO của The Atlantic và là đồng sáng lập của Narwhal, cho biết trong khi các cuộc trò chuyện giữa hàng trăm người dùng có nội dung và hấp dẫn, Narwhal lại thiếu sức hút như Twitter. “Đó cũng là sự đánh đổi”, Thompson nói. “Nếu có cách nào đó khiến nó thú vị hơn nhưng cũng chu đáo hơn, thì đó sẽ là con đường dẫn đến thành công”.
Sau một vài tháng, Narwhal chuyển hướng để trở thành nền tảng phần mềm dưới dạng dịch vụ AI, Speakeasy AI, nhằm mục đích cho phép đối thoại văn minh, hấp dẫn trên các nền tảng khác. Thompson cho biết mục tiêu không phải là thay thế Twitter mà là khắc phục tình trạng độc hại trực tuyến. Ông muốn xây dựng thứ gì đó mà Twitter, Reddit hoặc Facebook có thể sử dụng.
Tuy nhiên cho tới tháng 4, công ty không phát triển được nhiều, công nghệ của Speakeasy đã được Amplica Labs mua lại. Nhưng Thompson cho biết các cuộc trò chuyện dân sự trên Narwhal đã mang lại cho ông hy vọng. Mạng xã hội đang bị chia rẽ – ngay cả khi đó là sự rò rỉ chứ không phải là lũ lụt. Điều đó mang đến cho mọi người cơ hội tìm thấy các cộng đồng hoặc mục đích sử dụng khác nhau cho các trang mạng xã hội.
Cho tới thời điểm này, cơn sốt trở thành Twitter tiếp theo đã chậm lại – mặc dù vẫn có cơ hội một giải pháp thay thế có thể trở nên đủ phổ biến để thay thế nó. Threads có tiềm năng thu hút các nhà quảng cáo, nhưng về mặt văn hóa, nó vẫn chưa chứng minh được khả năng “giết chết” Twitter mà nhiều người nghĩ.
