Trong 10 tháng năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam vươn lên cột mốc mới đạt gần 4,9 tỷ USD. Với đà tăng trưởng nay, xuất khẩu gạo cả năm 2024 có thể tiếp tục lập kỷ lục lịch sử và lần đầu vượt con số 5 tỷ USD, sản lượng vượt 8 triệu tấn.
Giá gạo cao kỷ lục
Sau khi Ấn Độ mở kho, giá gạo thông dụng trên thị trường châu Á lao dốc. Nhiều nước xuất khẩu gạo lớn bao gồm cả Thái Lan không giữ được mốc 500 USD/tấn, riêng gạo Việt Nam vẫn dao động từ 520 – 530 USD/tấn.
Theo các chuyên gia và doanh nghiệp gạo Việt Nam giữ được giá tốt nhờ 2 yếu tố là chất lượng và nguồn cung hạn chế. Trong những ngày đầu tháng 11, thị trường tiếp tục đón nhận thông tin tích cực khi Indonesia công bố kết quả đấu thầu 500.000 tấn. Theo đó, các doanh nghiệp Việt Nam trúng thầu gần 85.000 tấn, chiếm tỷ lệ 17%, giá trúng thầu là 510 USD/tấn.
Các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo ở ĐBSCL cho biết, đối với gạo thông dụng cung cấp cho thị trường Indonesia cũng như các nước châu Phi, sau khi Ấn Độ mở kho thì mặt bằng giá thế giới giảm nhanh. Nguyên nhân ngoài nguồn cung dồi dào bổ sung từ Ấn Độ thì lượng tồn kho của Pakistan và Thái Lan, Myanmar cũng khá cao.
Chính vì vậy các nước đã giảm giá gạo về mức dưới 500 USD/tấn để tăng tính cạnh tranh. Riêng gạo Việt Nam ít bị ảnh hưởng do nguồn cung thấp, thậm chí Việt Nam còn phải nhập khẩu một lượng lớn gạo giá rẻ về để phục vụ chế biến hàng tiêu dùng, thức ăn chăn nuôi. Việc Việt Nam trúng thầu gạo Indonesia lần này sẽ giúp giá gạo ổn định mức tốt trong những tháng cuối năm.
Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long), lý giải: Từ đầu năm đến nay Việt Nam đã xuất khẩu lượng gạo cao kỷ lục. Hiện tại nước ta chỉ còn vụ thu đông, sản lượng không nhiều nên chúng ta không bị áp lực đầu ra, nhờ vậy giữ được giá tốt so với các nước. Bên cạnh đó, thị trường chỉ bị áp lực ở phân khúc gạo thông dụng, trong khi Việt Nam hiện nay chủ yếu sản xuất gạo thơm, chất lượng cao; ở phân khúc này thị trường vẫn tốt và giá ổn định.
Theo Hiệp hội lương thực VN (VFA), hiện giá gạo 5% tấm xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì mức cao nhất thế giới là 524 USD/tấn. Gạo cùng phẩm cấp của Thái Lan là 486 USD/tấn, Pakistan 461 USD/tấn và Ấn Độ thấp nhất với 444 USD/tấn.
Còn thống kê từ Bộ NN – PTNT cho biết, khối lượng xuất khẩu gạo trong tháng 10 ước đạt 800.000 tấn với giá trị 505 triệu USD. Lũy kế 10 tháng của năm 2024, khối lượng gạo xuất khẩu đạt tới 7,8 triệu tấn, tăng 10,2% về lượng; giá trị đạt gần 4,9 tỷ USD, tăng 23,4% so với cùng kỳ năm 2023. Về kim ngạch, xuất khẩu gạo trong 10 tháng qua vượt kim ngạch cả năm 2023 (4,6 tỷ USD). Nguyên nhân nhờ giá gạo xuất khẩu bình quân ở mức cao, đạt 626,2 USD/tấn, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2023.
Với đà tăng trưởng hiện nay, xuất khẩu gạo cả năm 2024 có thể tiếp tục lập kỷ lục mới và lần đầu vượt con số 5 tỷ USD, sản lượng vượt 8 triệu tấn.
Trụ vững ở thị trường truyền thống
Nếu tại thị trường phổ thông Indonesia và các nước châu Phi, gạo Việt Nam đang bị cạnh tranh về giá với nhiều nước thì tại thị trường Philippines, gạo Việt vẫn chiếm ưu thế tuyệt đối.
Ông Nguyễn Vĩnh Trọng, Giám đốc kinh doanh Công ty TNHH Việt Hưng (Tiền Giang), cho biết: Nhà nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới là Philippines hiện nay vẫn có nhu cầu cao với gạo Việt Nam. Họ đang tích cực nhập khẩu để đảm bảo lượng hàng hóa phục vụ mùa tiêu thụ cuối năm cũng như những tháng mùa khô của năm 2025.
Chính vì vậy, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam chẳng những không giảm mà còn tăng 10 USD/tấn so với cuối tháng 10. Cụ thể giá gạo DT8 đang giao tại cảng TP. HCM là 670 USD/tấn.
Dù thị trường Indonesia và châu Phi chuộng gạo giá rẻ nhưng vẫn có nhu cầu nhập khẩu cao và là khách hàng truyền thống của Việt Nam. Dự báo nhu cầu của các thị trường này vẫn ở mức cao trong thời gian tới.
“Ngoài ra, một thị trường truyền thống khác của Việt Nam là Trung Quốc thời gian qua vẫn chưa chuyển động do giá chưa về mức kỳ vọng của họ. Dự báo vào vụ đông xuân tới, các nhà nhập khẩu Trung Quốc sẽ quay lại thị trường. Điều này sẽ giúp gạo Việt Nam giữ đầu ra và giá ổn định”, ông Trọng nhận định.
Ông Nguyễn Văn Thành cho biết thêm: Gạo thơm, chất lượng cao của Việt Nam giữ được giá tốt, ngoài việc thị trường xuất khẩu ổn định thì thị trường nội địa cũng có nhu cầu cao. Văn hóa truyền thống của người Việt thường mua gạo dự trữ trong nhà vào dịp đầu năm mới với hàm ý tượng trưng sự no ấm, đủ đầy.
Chính vì vậy, giai đoạn hiện nay các nhà sản xuất cũng tập trung nguồn hàng chất lượng cao phục vụ thị trường nội địa. Nếu giá gạo trắng xuất khẩu bình quân khoảng 15.000 – 15.500 đồng/kg thì gạo thơm cao hơn đáng kể, nhất là gạo đặc sản như ST25 giá xuất kho đã lên đến 29.000 – 31.000 đồng/kg; giá bán lẻ nội địa từ 35.000 – 36.000 đồng/kg. Nguyên nhân là các loại gạo này phải được trồng ở các vùng nước lợ, ven biển miền Tây mới cho chất lượng tốt.
