Để hướng tới đạt được các mục tiêu quốc gia “95-95-95” và kiểm soát dịch HIV/AIDS bền vững vào năm 2030, vai trò và đóng góp của các tổ chức cộng đồng (TCCĐ) ngày càng được khẳng định, đặc biệt là trong hợp tác chiến lược với ngành y tế. Nhằm phát huy những lợi thế của “người trong cuộc” về khả năng thấu hiểu nhu cầu, kết nối hiệu quả với những cộng đồng dễ bị tổn thương, kể từ năm 2014, Trung tâm LIFE đã bắt đầu lên kế hoạch hỗ trợ các tổ chức cộng đồng thiết lập những hợp tác ban đầu với hệ thống y tế để tiếp cận, phát hiện và hỗ trợ kết nối những nhóm nguy cơ cao lây nhiễm HIV đến với các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV và điều trị ARV.
Mô hình C2P hỗ trợ các TCCĐ phối hợp với các cơ sở y tế (CSYT) để truyền thông và hỗ trợ khách hàng không có thẻ bảo hiểm y tế được tiếp cận dịch vụ dự phòng và điều trị một cách thuận lợi, trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, hỗ trợ bệnh nhân uống ARV tuân thủ điều trị, hỗ trợ khách hàng được thăm khám và lấy thuốc nhanh chóng… CSYT và TCCĐ thường xuyên trao đổi và cập nhật thông tin để giải quyết những vấn đề phát sinh nhằm hỗ trợ khách hàng được tốt hơn.
Năm 2015, lần đầu tiên Thỏa thuận hợp tác và bảo mật thông tin giữa LIFE và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS Tp Hồ Chí Minh được kí kết, xác định vai trò “cầu nối” và bảo trợ của LIFE cho các thỏa thuận hợp tác sau này giữa các TCCĐ với các “phòng khám thân thiện” lúc đó, và các cơ sở y tế nói chung về sau. Sau 8 năm, hợp tác C2P ngày càng được cải tiến và mở rộng về mọi mặt. Tính đến năm 2022, LIFE đã kí kết Thỏa thuận hợp tác với CDC thuộc 7 tỉnh/thành phố. Có tổng số 28 Thỏa thuận hợp tác đã được kí kết giữa các TCCĐ tại các tỉnh dự án LIFE đang triển khai với các CSYT, bao gồm Tp.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Cần Thơ, Bà Rịa-Vũng Tàu, Khánh Hòa, Hà Nội.
Thực tế cho thấy, C2P giúp làm tăng hiệu suất chuyển gửi khách hàng điều trị ARV và uống thuốc dự phòng trước phơi nhiễm PrEP tại các CSYT do PEPFAR hỗ trợ trong giai đoạn 2020 – T6.2022 với 71% khách hàng ARV và PrEP đang được điều trị tại CSYT có ký kết C2P tại Tp.HCM. Đặc biệt trong giai đoạn bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, C2P đã giúp khách hàng được sử dụng dịch vụ chăm sóc và điều trị liên tục. Hợp tác cộng đồng – y tế cũng đã hỗ trợ tuân thủ điều trị cho 5.484 khách hàng trong thời gian giãn cách xã hội do COVID-19 (T4 – T10.2021) tại Tp.HCM & Đồng Nai.
Để vận động sự cam kết và ủng hộ mạnh mẽ hơn của các ban ngành giúp tăng cường hiệu quả của mô hình, sáng ngày 8.9.2022, Trung tâm LIFE phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức Hội thảo “Đẩy mạnh hợp tác giữa cộng đồng và y tế (C2P) trong ứng phó dịch HIV/AIDS tại Việt Nam”. Hội thảo mở ra diễn đàn để hơn 250 đại biểu từ các bên liên quan cùng nhìn lại những câu chuyện thành công, bài học kinh nghiệm trong gần một thập kỉ hình thành và phát triển mô hình hợp tác C2P, đồng thời thảo luận các chiến lược để mở rộng và phát triển bền vững mô hình trong giai đoạn tới.
Hội thảo được điều hành dưới sự đồng chủ trì của PGS TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Việt Nam (VAAC), với sự tham gia của đại diện nhà tài trợ: Ngài Graham Harlow– Quyền Tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại TpHCM, Ts. Lin Chun Liu, Giám đốc-Điều phối Quỹ PEPFAR Việt Nam, Ông Bradley Bessire – Phó Giám đốc USAID tại Việt Nam, lãnh đạo các phòng, ban của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật các tỉnh/thành phố tham gia mô hình trong thời gian qua; Hội Y tế Công cộng Tp.HCM, Dự án Phòng, chống HIV/AIDS của Quỹ Toàn cầu – Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, đại diện cơ quan Liên Hợp Quốc, CDC Hoa Kỳ và các tổ chức đối tác của USAID, đại diện các phòng khám ngoại trú cấp quận/huyện, các tổ chức cộng đồng thuộc các tỉnh/thành tham gia mô hình.
Hội thảo còn có sự tham gia của đại biểu đến từ 43 TCCĐ cùng với các đối tác C2P đến từ hơn 15 phòng khám ngoại trú, Trung tâm Y tế quận/huyện của 9 tỉnh thành – Hà Nội, Tp.HCM, Khánh Hòa, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, Tây Ninh, Tiền Giang, Cần Thơ và Kiên Giang. Các TCCĐ và đối tác CSYT đã phát huy hết mình trong nỗ lực C2P để thực hiện mục tiêu chung chăm sóc sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của người sống chung với HIV và cộng đồng dễ bị tổn thương và có nguy cơ lây nhiễm HIV cao như nam quan hệ tình dục đồng giới, phụ nữ chuyển giới, phụ nữ bán dâm và người tiêm chích ma túy.
Tại hội thảo, ThS Nguyễn Nguyên Như Trang, Giám đốc Trung tâm LIFE chia sẻ: “Mô hình Hợp tác C2P ra đời năm 2014 trên nhu cầu cấp thiết tạo mối liên kết chặt chẽ giữa các TCCĐ và các cơ sở y tế, cũng như giữa Trung tâm LIFE và Trung tâm Phòng chống HIV/AID trước đây và nay với CDC địa phương”. Trong mô hình C2P chiến lược này, dưới sự hỗ kỹ thuật và điều phối sát sao của Trung tâm LIFE và CDC địa phương, mỗi TCCĐ kết nối với ít nhất 1 phòng khám quận/huyện “thân thiện” nhằm mục đích: (1) Chuyển gửi và chăm sóc khách hàng hiệu quả hơn, (2) Theo dõi và hỗ trợ khách hàng không tuân thủ ARV hoặc bỏ trị, (3) Nhận và phản hồi thông tin kịp thời từ cơ sở y tế về khách hàng mà TCCĐ chuyển gửi hoặc góp ý về thái độ, chất lượng dịch vụ của các tiếp cận viên cộng đồng. Từ đó đến nay, LIFE vẫn luôn giữ vững vai trò vận động chính sách, điều phối chiến lược và giám sát hỗ trợ kỹ thuật để kết nối và xúc tiến hợp tác này.”
Về Trung tâm Nâng cao Chất lượng Cuộc Sống (LIFE)
Trung tâm Nâng cao Chất lượng Cuộc sống (LIFE) là một tổ chức xã hội được thành lập dưới Liên hiệp các Tổ chức Khoa học và Kỹ thuật (VUSTA) với sứ mệnh nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và cộng đồng dễ bị tổn thương. LIFE hoạt động mạnh trên lĩnh vực xây dựng năng lực tổ chức cộng đồng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, dự phòng HIV/AIDS, xây dựng môi trường làm việc bình đẳng, an toàn và cải thiện chất lượng cuộc sống công nhân nhà máy.
Trung tâm LIFE luôn đi đầu trong các mô hình can thiệp phòng chống HIV/AIDS dựa vào cộng đồng. Đặc biệt, LIFE đã xây dựng thành mô hình hợp tác giữa các TCCĐ và các trung tâm y tế quận/huyện, phòng khám điều trị HIV (C2P) để hỗ trợ chuyển gửi người nhiễm HIV sớm và hỗ trợ tuân thủ điều trị. Hàng năm, LIFE điều phối mạng lưới hơn 40 tổ chức cộng đồng tư vấn dự phòng, xét nghiệm sàng lọc HIV gần 40.000 người có nguy cơ với HIV/năm và hỗ trợ gần 10.000 người tiếp cận với chương trình dự phòng lây nhiễm HIV trước phơi nhiễm (PrEP).
Các TCCĐ do LIFE hỗ trợ phát hiện khoảng 4.000 trường hợp HIV dương tính mỗi năm và kết nối gần 98% số này vào điều trị HIV. Tỉ lệ phát hiện ca nhiễm HIV từ các dự án của LIFE đóng góp từ 40% đến 60% tổng ca nhiễm HIV được tìm thấy ở các tỉnh LIFE hoạt động. Hoạt động phòng chống HIV/AIDS của LIFE được tài trợ bởi Kế hoạch Cứu trợ Khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về phòng, chống AIDS (PEPFAR) thông qua Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Quỹ Toàn cầu Phòng chống HIV, Lao và Sốt Rét (thông qua VUSTA).
TRUNG TÂM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG (LIFE)
205, đường 9A, Khu Trung Sơn, H. Bình Chánh, Tp.HCM, Việt Nam
+84 28 5431 9581/ 5431 9580
lifevietnam@life-vietnam.org
www.life-vietnam.org
Facebook.LIFECentreVietnam
Phi Long
