Điểm thích nhất là sau nhiều năm làm du lịch, người dân Mai Châu vẫn giữ nguyên vẻ thuần hậu, chân chất, không bị thương mại làm xấu xí.
Sinh ra, lớn lên ở đồng bằng ven biển, giấc mơ về những dãy núi cao xanh, những dòng suối, ngọn thác cứ chảy trong giấc mơ tôi thời thơ ấu, mong có ngày được đặt chân tới nơi mà chỉ biết đến qua câu thơ, trang sách.
Mai Châu ngày ấy trong tôi chỉ là trong câu thơ trong bài Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng:
“Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói.
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”.
Mùi thơm của nếp xôi ấy cứ ám ảnh trong tâm trí với khung cảnh yên bình nơi núi rừng có bóng chiều đổ trên lưng núi, khói lam bốc lên từ mái lá nhà sàn và thơm thơm mùi hương của xôi nếp. Cho đến khi lớn lên mới có thể được đến tận nơi mà trải nghiệm.
Khi đời sống kinh tế phát triển, đường xá giao thông cùng phương tiện di chuyển trở nên tiện nghi và đa dạng hơn, người ta có nhiều sự lựa chọn cho kỳ nghỉ cùng các địa điểm để dã ngoại.
Mai Châu từng nổi lên là một điểm đến hấp dẫn rất sớm của du lịch Hoà Bình. Từ thập niên 90, 2000, Mai Châu là cái tên mà nhiều người chọn đến để trải nghiệm kiểu du lịch.
Tôi đến với Mai Châu nhiều lần trong nhiều mùa, nhưng vẫn đến với Mai Châu khi có dịp như sự phải lòng với sơn nữ Thái nơi đây.
Mùa xuân, sương mù giăng kín lối bên sườn núi hoa mơ, hoa mận nở trắng rừng, cánh đồng trong thung lũng thoang thoáng màu xanh mạ non. Mùa hạ sang thu, lúa chín vàng hương lúa thơm thoang thoảng bay quện quanh thôn bản, thảm lúa vàng giữa bốn bề núi bao quanh xanh xanh cây lá, đẹp thanh bình như bức tranh.
Mai Châu mùa đông, cánh đồng trơ gốc gạ, gốc ngô xam xám, nhiều mảnh ruộng lấy nước vào ngập mặt ruộng như tấm gương soi bóng mây trời bàng bạc lẫn bóng núi mùa đông in bóng nước. Sự úa tàn của gốc lúa, thân ngô có vẻ đẹp riêng như màu của quá khứ, màu của tro tàn mà không ảm đạm vì vẫn nằm giữa tươi xanh của thung lũng.
Điểm thích nhất là sau nhiều năm làm du lịch, con người nơi đây vẫn giữ nguyên vẻ thuần hậu, chân chất, không bị thương mại làm xấu xí. Các mế vẫn vô tư nổi nhạc nhảy sạp dù khách có nhảy hay không. Thị trấn Mai Châu giờ sầm uất với nhiều nhà mới xây, cửa hàng, cửa hiệu to đẹp như ở dưới xuôi, nhưng trên đồng, các anh các mế vẫn bộ trang phục cũ cào cỏ, cuốc đất. Trên thửa ruộng màu, vài con dê non ngơ ngác quấn chân bác nông dân đang mải mê với đám cải mèo.
Bao quanh là núi nên thung lũng Mai Châu vẫn có nguồn nước từ ba bề, bốn bên. Nước mưa dồn xuống mang theo mỡ màu, cánh đồng không quá rộng, nên phấn hoa lúa không bị bay xa, thụ phấn lẫn vào nhau nên các giống lúa nơi đây vẫn giữ được nguyên vị cũ không bị thoái hoá giống. Nếp xôi Mai Châu thơm mà dẻo, để lâu không bị khô cứng mà vẫn mềm như eo thon thiếu nữ người Thái. Giọng nói, bờ vai nhỏ vẫn thấp thoáng trong ánh nắng chiều dù bên bếp lửa, trên nhà sàn, hay trong đêm nhảy sạp.
Du lịch Mai Châu mùa đông không ồn ào sôi động, mà trầm tĩnh mơ mộng hơn. Những vườn hoa vẫn toả sắc hương rực rỡ, khói bếp vẫn ấm nồng trong chiều đông bay lên lững lờ cùng dải mây vắt ngang sườn núi, như ai đó vừa thả một làn khói thuốc trắng dài lên núi thành mây.
Cảm giác thư thái dễ chịu hơn cả nắng mùa thu. Đi trong cái gió lạnh se se trên cánh đồng, lượn lờ quanh bản Lác, bản Văn… nhìn bọn trẻ vô tư nô đùa, thấy thời gian ở đây trôi đi chậm lại, bon chen lo nghĩ tính toán về cuộc sống nơi thành phố lắng xuống, chìm đi theo bóng nắng dần tắt trong nắng chiều.
Mai Châu vẫn có nét hấp dẫn của riêng mình với những con đường, lối đi như ở vùng quê từ thời xa vắng với luỹ tre rậm rạp, tiếng côn trùng kêu, đàn gà líu ríu chạy theo chân gà mẹ kiếm ăn bên những mom đồi. Lá rụng trên ngõ nhỏ, tiếng lao xao xào xạc của tán cây khi gió đông thổi qua.
Ẩm thực Mai Châu vẫn có thịt lợn bản mềm béo mà không ngấy, gà chắc thịt, măng ngọt, bứa chua, lá mắc mật thơm dịu cùng mắc khén cay nồng. Rượu Mai Hạ uống như ru cổ họng mà bung biêng say, du khách say men rượu hay say váy đen áo cóm, ánh mắt long lanh trong đêm sạp của thiếu nữ Thái nơi đây.
Vẫn còn đó khung dệt thủ công, hoa văn vẽ tay, mộc mạc mà có mang hồn từ bàn tay người dệt, nét hoạ tiết mềm như màu áo gái Thái chưa chồng, sắc như con dao đi rừng của người đàn ông lực lưỡng. Có nhiều cơ sở dệt thủ công vẫn làm không hết việc vì du khách Tây phương và người sành đất Việt vẫn mê mẩn với sản phẩm dệt tay truyền thống của người đàn bà Thái đất Mai Châu.
Mai Châu dần thành điểm trung tâm để từ đây toả đi các tuyến du lịch đến Pù Luông, Mộc Châu, Hang Kia, Hang Chiều… Về đêm, Mai Châu thành nơi nghỉ ngơi với đầy đủ các dịch vụ từ khu nghỉ dưỡng đến các điểm du lịch cộng đồng cũng như các khu tổ chức sự kiện.
Điều cần làm ở Mai Châu là quản lý quy hoạch về xây dựng, không để các khối bê tông phá nát cảnh quan xinh đẹp, không để thương mại làm mất đi vẻ đẹp chân chất của con người nơi đây. Vì nếu chỉ còn mỗi không khí trong lành mát mẻ và thung lũng hiền hoà thì người ta bây giờ có nhiều lựa chọn. Mai Châu không còn là độc tôn và số 1.
