Sau trận mưa lớn đầu mùa, nhiều tuyến đường ở TPHCM ngập nặng, trong khi dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng bước sang năm thứ 5 “đắp chiếu”.
Khốn khổ vì ngập chỉ sau một trận mưa
Cơn mưa lớn trút xuống TPHCM sáng 10.5 khiến hàng loạt tuyến đường chìm trong nước. Tại khu vực TP Thủ Đức như các đường Hồ Văn Tư, Đặng Thị Rành, Dương Văn Cam, nước ngập quá nửa bánh xe máy.
Tình cảnh tương tự diễn ra ở khu vực quận Gò Vấp, 12, Hóc Môn. Hệ thống thoát nước quá tải, nhiều điểm trũng trở thành “hồ chứa” bất đắc dĩ giữa lòng đô thị.
TS Võ Kim Cương – nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TPHCM – nhận định: “Hệ thống thoát nước của TPHCM đã quá lạc hậu, không theo kịp tốc độ đô thị hóa. Bê tông hóa quá nhanh làm mất dần diện tích đất tự nhiên thấm nước, trong khi đó quy hoạch tổng thể chống ngập triển khai quá chậm chạp”.
Tiêu biểu là dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu, tổng vốn đầu tư gần 10.000 tỉ đồng theo hình thức BT (xây dựng – chuyển giao), khởi công từ năm 2016.
Dự án gồm 6 cống kiểm soát triều quy mô lớn cùng gần 8 km đê bao, nhằm kiểm soát ngập cho khu vực rộng 570 km², bảo vệ khoảng 6,5 triệu dân sống tại trung tâm TPHCM và ven sông Sài Gòn.
Tính đến nay, dự án đã hoàn thành hơn 90% khối lượng thi công. Tuy nhiên, từ tháng 11.2020 đến nay, công trình phải tạm dừng vì vướng mắc pháp lý và thiếu hụt vốn.
Theo Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Trung Nam (Công ty Trung Nam) – nhà đầu tư, việc đình trệ này làm phát sinh chi phí lớn, trong đó riêng lãi vay mỗi ngày hơn 1,7 tỉ đồng.
Qua tính toán, lãi vay và các chi phí phát sinh khác làm tổng mức đầu tư của dự án đã tăng lên hơn 14.000 tỉ đồng (theo tiến độ dự kiến hoàn thành cuối năm 2025).
Nỗ lực gỡ khó vẫn chưa tới đích
Tháng 2.2025, UBND TPHCM đã giao Sở Tài chính chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan để chuẩn bị hồ sơ phục vụ việc xây dựng Nghị quyết của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho dự án. Đồng thời, sở này phải đề xuất thành lập Hội đồng thẩm định cấp cơ sở, lập kế hoạch lựa chọn đơn vị tư vấn thẩm định dự án.
UBND TPHCM cũng yêu cầu ký kết phụ lục hợp đồng BT, khẩn trương hoàn tất thủ tục pháp lý để thực hiện phương án dùng quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư.
Đồng thời, rà soát và đề xuất đơn vị quản lý nguồn vốn ngân sách để thanh toán cho dự án, nhằm mục tiêu hoàn thành công trình và đưa vào vận hành trước ngày 31.12.2025.
Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM được giao kiểm tra giá trị thực hiện và phối hợp kiến nghị Kiểm toán Nhà nước kiểm toán giá trị công trình. Các đầu việc này đáng lẽ phải hoàn thành trong tháng 3.2025, nhưng đến nay vẫn chưa có tiến triển.
Đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Trung Nam cho biết, do các vướng mắc chưa được tháo gỡ nên chưa thể tái khởi động công trình. Doanh nghiệp này nhiều lần đề xuất TPHCM hỗ trợ điều chỉnh tổng mức đầu tư và thanh toán bằng quỹ đất, nhằm giảm nợ gốc, lãi vay, và tiếp cận thêm nguồn vốn để tiếp tục thi công.
TS Phạm Viết Thuận – Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM – nhận định, thành phố cần sớm tháo gỡ các vướng mắc để khẩn trương hoàn thiện dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng. Theo ông Thuận, dự án chậm trễ kéo dài không chỉ làm giảm niềm tin của người dân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đầu tư.
Bên cạnh đó, ông Thuận cũng đề xuất TPHCM triển khai các giải pháp “thuận thiên” như xây dựng hồ điều tiết tại các khu đất trống, khơi thông kênh rạch, sử dụng vật liệu lát vỉa hè có khả năng thấm nước… nhằm tăng cường khả năng điều tiết nước mưa và giảm áp lực cho hệ thống thoát nước.
