Trải nghiệm nhà đầu tư nước ngoài hiện là yếu tố then chốt cần hoàn thiện trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.
Tăng trải nghiệm nhà đầu tư
Bà Vũ Thị Chân Phương – Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) nhấn mạnh, hiện yếu tố then chốt cần hoàn thiện để các tổ chức xếp hạng thị trường cân nhắc nâng hạng chính là trải nghiệm thực tế của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
“Khi chúng ta đã hoàn thiện các cơ chế chính sách, tháo gỡ các điểm nút, thì việc các nhà đầu tư nước ngoài trực tiếp trải nghiệm trên thị trường Việt Nam là yếu tố hết sức quan trọng, vì chính họ mới là những người bỏ phiếu để chúng ta được nâng hạng,” bà Phương nhấn mạnh.
Theo bà Phương, điều này đòi hỏi các công ty niêm yết phải nâng cao chất lượng quản trị, minh bạch thông tin, đặc biệt là công bố song ngữ bằng tiếng Việt và tiếng Anh để nhà đầu tư nước ngoài dễ tiếp cận. Đồng thời, các công ty chứng khoán những đơn vị cung cấp dịch vụ trực tiếp cho nhà đầu tư cũng cần nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng ngoại.
Chủ tịch UBCKNN cũng đề cao vai trò của nhà đầu tư trong nước, nhất là trong việc giữ vững tính minh bạch và phát triển bền vững thị trường. “Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân hiện còn rất lớn, khiến thị trường sôi động nhưng dễ biến động mạnh. Chúng tôi mong muốn đa dạng hóa nhà đầu tư, khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư chuyên nghiệp đó là xu hướng tất yếu” – bà nói.
UBCKNN hiện cũng đang triển khai Đề án tái cấu trúc nhà đầu tư, trong đó ngành quản lý quỹ được định hướng phát triển mạnh hơn. Theo thống kê, quy mô quản lý quỹ tại Việt Nam hiện mới chiếm khoảng 6% GDP, tương đương 29 tỉ USD – còn nhiều dư địa để mở rộng. UBCKNN sẽ đề xuất các chính sách ưu đãi phát triển chứng chỉ quỹ, tái cấu trúc dòng vốn đầu tư dài hạn và nâng cao chất lượng nhà đầu tư tổ chức.
CCP – bước đi chiến lược trong cải cách thị trường
UBCKNN đang tiếp tục hoàn thiện nền tảng kỹ thuật và thể chế cho thị trường chứng khoán, trong đó triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) là một bước đi quan trọng, cho thấy cam kết cải cách dài hạn và nâng cao trải nghiệm nhà đầu tư nước ngoài.
Theo kế hoạch, từ quý III/2025, Bộ Tài chính sẽ ban hành hướng dẫn hạch toán kế toán cho các nghiệp vụ liên quan đến CCP. Cùng thời điểm, UBCKNN dự kiến phê duyệt đề án thành lập Công ty TNHH MTV Bù trừ Chứng khoán Việt Nam, trực thuộc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán (VSD), đảm nhiệm vai trò là tổ chức CCP.
Sang quý I/2026, UBCKNN sẽ ban hành hướng dẫn mới về đăng ký, lưu ký và thanh toán giao dịch chứng khoán. Song song, VSD tổ chức tập huấn, kiểm thử hệ thống với các thành viên thị trường và phối hợp chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật. Toàn bộ quá trình được dự kiến kéo dài trong suốt năm 2026 để đảm bảo sẵn sàng cho việc vận hành chính thức từ đầu năm 2027.
CCP bổ trợ Non-Prefunding, tăng niềm tin với khối ngoại
Bà Trần Ngọc Thúy Vy – Chuyên viên phân tích Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam nhận định, việc triển khai CCP là một bước đi song hành cần thiết bên cạnh cơ chế Non-Prefunding (NPF – giao dịch không ký quỹ trước) đã được cho phép theo Thông tư 68/2024/TT-BTC.
“Việc cho phép nhà đầu tư nước ngoài giao dịch mà không cần nộp đủ tiền trước là nỗ lực lớn của cơ quan quản lý. Tuy nhiên, để thực sự giảm rủi ro và tạo niềm tin cho các bên, cần có CCP làm trung gian đảm bảo thanh toán, nhất là trong bối cảnh thanh khoản thị trường ngày càng lớn và đa dạng”, bà Vy phân tích.
Theo bà Vy, dự kiến từ năm 2026, khi công ty con của VSDC được thành lập, mô hình CCP sẽ giúp tổ chức lại quy trình thanh toán giữa VSDC và các thành viên thị trường như công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký.
