Ẩn sau những miếng nầm, tràng trứng và nội tạng thơm phức trên bếp nướng là cả đường dây buôn bán thực phẩm, phân phối thực phẩm mờ ám, với các “ông trùm” giấu mặt đang thao túng và tìm mọi cách để tuồn thực phẩm không rõ nguồn gốc vào thị trường bằng những chiêu trò tinh vi.
Lời tòa soạn:Từ những đầu mối buôn nội tạng bẩn ở Mê Linh đến các ki-ốt chợ đầu mối phía Nam (Hoàng Mai, Hà Nội) và đến những cơ sở sản xuất bánh kẹo gia công, hành trình thâm nhập của phóng viên Báo Lao Động cho thấy một thực tế nhức nhối: Thực phẩm giá rẻ không rõ nguồn gốc, không tiêu chí chất lượng… đang ngày ngày len lỏi vào từng bữa ăn của người dân. |
Những “ông trùm” giấu mặt
Không cần quá nhiều thủ tục và thao tác, chỉ cần vài cú click chuột trên Facebook, Zalo hay TikTok… người tiêu dùng có thể tìm thấy hàng loạt tài khoản rao bán “đặc sản” như nầm lợn, tràng trứng, nội tạng sạch với mức giá rẻ khó tin.
Những lời quảng cáo hấp dẫn như “hàng loại 1”, “sạch, tươi, ngon” dường như đã đánh trúng tâm lý ham rẻ của không ít người tiêu dùng.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, đa phần các đơn vị cung cấp không thể xuất trình giấy kiểm dịch, hóa đơn hay bất kỳ minh chứng nào về nguồn gốc xuất xứ. Mọi giao dịch đều diễn ra trong sự dè dặt, né tránh, thậm chí là lo sợ.
Tiếp cận từ một hội nhóm chuyên buôn bán thực phẩm đông lạnh trên mạng xã hội, phóng viên được giới thiệu tới một người tên Tuấn, tự nhận là chủ kho thực phẩm lớn tại Mê Linh (Hà Nội). Tuấn cho biết đang bận đi gom hàng ở các tỉnh phía Nam nên bảo phóng viên (PV) liên hệ với Linh – quản lý kho đông lạnh gần chợ hoa Mê Linh.
Dù đã thống nhất sẽ gặp tại kho hàng – nơi Linh làm việc, nhưng buổi “xem hàng” cuối cùng lại diễn ra trong một quán nước nhỏ gần chợ hoa Mê Linh. Tại đây, Linh mang đến một dải nầm lợn nặng hơn 3kg, còn chảy sữa và bốc mùi khó chịu. “Hàng loại 1 đấy, giá 200.000 đồng/kg. Lấy sỉ sẽ rẻ hơn nhiều”, Linh quả quyết.
Khi phóng viên thắc mắc về việc không được vào kho xem hàng, thì nhận lại lời đáp ngắn gọn từ người đàn ông tên Linh: “Nầm là mặt hàng cấm, chủ yếu là hàng nhập lậu, không có giấy tờ, thời điểm này đang “nhạy cảm” nên không thể mạo hiểm cho khách xem kho”.
Tiếp tục đặt vấn đề về việc mua nầm số lượng lớn, Linh khẳng định: “Bao nhiêu cũng có. Nếu lấy 200kg/tháng, bên mình chia ra giao theo tuần, vừa giữ độ tươi, vừa tránh bị phát hiện”.
Theo Linh, nầm có tuyến sữa nên cấp đông lâu sẽ bị khô, kém chất lượng. Và do nhu cầu quá cao từ các nhà hàng, quán nướng ở nội thành, loại thực phẩm này luôn “cháy hàng” mỗi khi nhập về.
“Bên mình chỉ cần nhập về hoặc đi gom từ các mối quen, mỗi đợt khoảng 100kg nầm, thì chỉ trong vòng 1–2 ngày là bán hết sạch”, Linh cho biết. Nguồn hàng chủ yếu được cung cấp cho các nhà hàng, quán nướng tại khu vực nội thành Hà Nội. Có những cơ sở đặt mua đều đặn từ 50–60kg mỗi ngày, khiến mặt hàng này không ít lần rơi vào tình trạng khan hiếm vì nhu cầu quá lớn.
Đáng chú ý, trong suốt quá trình trao đổi, người đàn ông tên Linh tỏ ra vô cùng dè chừng, liên tục quan sát xung quanh, ánh mắt láo liên đầy cảnh giác. Sự lo lắng hiện rõ khi Linh biết mình đang giao dịch một mặt hàng nhạy cảm, có nguy cơ bị lực lượng chức năng phát hiện và xử lý.
Trong lúc phóng viên trao đổi với Linh, Tuấn – người trước đó tự giới thiệu là chủ kho thực phẩm quy mô lớn tại Mê Linh đã bất ngờ chủ động gọi điện cho phóng viên.
“Chất lượng sản phẩm thế nào? Bên bạn đã ưng chưa?”, Tuấn hỏi, đồng thời cam kết sẽ đưa ra mức giá ưu đãi hơn nếu đồng ý lấy hàng lâu dài. Và dù phóng viên nhiều lần ngỏ ý muốn gặp trực tiếp để trao đổi, nhưng người này vẫn nhất quyết không lộ diện. Sự kín kẽ đến bất thường khiến hoạt động kinh doanh của Tuấn càng trở nên bí ẩn.
Quỳnh Chi Food và những “kho hàng ma”
Tiếp tục lần theo các đầu mối bán buôn, bán sỉ nội tạng, nầm lợn trên mạng xã hội, nổi lên cái tên “Quỳnh Chi Food”, được giới dân buôn truyền tai nhau là mối sỉ lớn ở Hà Nội. Vẫn một kịch bản quen thuộc, phóng viên không xem được hàng tại kho, chỉ đặt trước và giao tận nơi.
Sau khi liên hệ qua số điện thoại, người của Quỳnh Chi Food hẹn phóng viên sẽ giao tận nơi lô hàng gồm nầm, tràng trứng non, nội tạng lợn… Tuy nhiên, khi người giao hàng đến điểm hẹn, tất cả thực phẩm nêu trên đều chỉ được đóng gói sơ sài, không nhãn mác, không hóa đơn đỏ, mà chỉ có một tờ hóa đơn bán hàng được in đơn giản.
Trên hóa đơn này ghi địa chỉ tại ngõ 138/51 đường Ỷ Lan (Dương Nội, Hà Đông). Lần theo địa chỉ, khi đến nơi, phóng viên nhận thấy đây là một “kho hàng ma” với cánh cổng sắt kiên cố bị khóa chặt bằng dây xích, không hề có hoạt động kinh doanh nào.
Một số hộ dân gần đó xác nhận, trước đây địa điểm này từng tấp nập người giao – nhận hàng, nhưng gần đây đã “án binh bất động”, cửa luôn đóng im lìm.
Khi tiếp tục liên hệ lại với Quỳnh Chi Food, số điện thoại đầu mối không bắt máy, tất cả liên lạc đều bị ngắt.
Những “lò phân phối nầm, nội tạng” lẩn khuất trong chợ đầu mối phía Nam
Không chỉ là các kho lạnh bí mật, những cửa hàng bên trong các chợ đầu mối cũng là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Tại khu vực chợ đầu mối phía Nam (Hoàng Mai, Hà Nội), phóng viên được hướng dẫn đến một cửa hàng chuyên bán thực phẩm đông lạnh ở mặt phố Tân Mai (gần chân cầu đi bộ).
Nhân viên của cửa hàng này chia sẻ: “Hàng nội tạng và nầm ở đây toàn bán buôn, không bày công khai, khách quen đều sẽ đặt trước tùy số lượng, nhưng bên mình chủ yếu bán theo đơn vị yến, thay vì kg. Nhưng nếu vẫn muốn mua lẻ, giá nầm sẽ chỉ 90.000 đồng/kg”.
Đây được xem là mức rẻ đầy cạnh tranh nhưng đáng ngờ cho loại thực phẩm được giới thiệu là “hàng tươi ngon vừa mới ra khỏi lò mổ”.
Qua quan sát, dù mới bước vào thời điểm giữa giờ sáng, nhưng nhân viên quán này đã thông báo toàn bộ hàng hôm đó đã “cháy”. Trong khi đó, bên trong cửa hàng cũng treo hẳn một danh sách khách quen để tiện giao hàng. Theo chia sẻ từ nhân viên, hầu hết các quán ăn sáng, quán nhậu có tiếng quanh khu vực này đều nhập thực phẩm đông lạnh từ đây để phục vụ thực khách.
Các tiểu thương trong chợ cho biết, mặt hàng như nầm, tràng trứng luôn sẵn có nhưng phải đặt trước vì nhiều lý do. “Không ai để tại cửa hàng cả. Thực phẩm này nhạy cảm lắm, muốn mua cứ đặt, có người giao tận nơi”, một tiểu thương nói.
Mánh khóe của những “ông trùm” buôn thực phẩm không rõ nguồn gốc
Trong quá trình ghi nhận tại nhiều địa chỉ chuyên kinh doanh thực phẩm đông lạnh là nầm và nội tạng động vật của phóng viên Báo Lao Động, một đặc điểm dễ nhận thấy trong chuỗi cung ứng thực phẩm nội tạng, nầm, tràng trứng không rõ nguồn gốc là sự ẩn danh. Các “ông trùm” buôn hàng hiếm khi trực tiếp giao dịch. Thay vào đó, họ phân công nhân viên, quản lý cấp dưới hoặc shipper (người giao hàng) đứng ra xử lý mọi việc.
Người mua cũng khó có cơ hội tiếp cận kho thật sự. Ngay cả khi lấy hàng sỉ, địa chỉ kho cũng bị giấu kín với lý do “thời điểm này cơ quan chức năng làm gắt”. Mọi khâu đều được tổ chức với quy trình bài bản, có sự phân công rõ ràng từ gom hàng, vận chuyển, đến giao dịch, thu tiền.
Thực phẩm không rõ nguồn gốc sẽ được “hợp thức hóa” bằng những tờ hóa đơn giả hoặc giao dịch miệng, sau đó trở thành “đặc sản” hay món ăn khoái khẩu trên bàn nhậu, bữa ăn vỉa hè, quán nướng phục vụ thực khách.
* Tên nhân vật đã được thay đổi.
