Bác sĩ nội trú là một chương trình đào tạo sau đại học, bắt nguồn đầu tiên tại Trường Đại học Y Hà Nội, và Trường Đại học Y Hà Nội cũng là cơ sở giáo dục đào tạo số lượng bác sĩ nội trú lớn nhất của cả nước.
Sau khi tốt nghiệp chương trình đại học bác sĩ y khoa, các tân bác sĩ có một cơ hội duy nhất tham dự kỳ thi tuyển sinh bác sĩ nội trú để lựa chọn chuyên ngành đào tạo sau đại học để nhận một danh hiệu.
Năm 2025, tổng chỉ tiêu đào tạo Bác sĩ của trường Đại học Y Hà Nội là 426 và kỳ thi tuyển này không phải chỉ dành riêng cho sinh viên Y Hà Nội, mà còn thu hút tất cả các bác sĩ y khoa tốt nghiệp từ các trường khác. Sở dĩ chương trình đào tạo bác sĩ nội trú trở thành một thương hiệu của trường, vì năng lực của các bác sĩ nội trú được đảm bảo bởi một chương trình đào tạo vô cùng đặc biệt. Đào tạo thực hành được dẫn dắt trực tiếp bởi thầy cô và các anh chị nội trú khóa trên.
Như đúng tên gọi bác sĩ nội trú, quy tắc ngầm hiểu rằng họ là người bác sĩ có mặt thường trực trong bệnh viện, mọi lúc, mọi khoa phòng, gọi là có và việc gì khó là đến lượt. Họ gần như sống trong bệnh viện, ăn trong bệnh viện, và ngủ tại Bệnh viện.
Tôi là bác sĩ nội trú chuyên ngành truyền nhiễm khóa 33. Thời tôi học, cả khóa tôi số chỉ tiêu bác sĩ nội trú tương đối ít và mỗi chuyên ngành chỉ có số bác sĩ nội trú đếm trên đầu ngón tay. Là bác sĩ nội trú truyền nhiễm duy nhất trong khóa bác sĩ nội trú 33, thực tập tại Viện các bệnh Truyền nhiễm và Nhiệt đới Quốc gia (nay là Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới Trung Ương), tôi được các thầy cô và anh chị khóa trên hết sức ưu tiên. Có ca nào hay, thủ thuật nào khó đều được trực tiếp các anh chị khóa trên cầm tay chỉ việc.
Với môi trường làm việc và học tập như vậy, chỉ tính riêng một thủ thuật quen thuộc của chuyên ngành là chọc dịch não tủy, ước tính trung bình mỗi ngày một ca thì cả 3 năm nội trú, tôi chắc cũng được thực hành gần 1.000 lượt. Nhờ vậy các kỹ năng của tôi được cải thiện và tiến bộ rất nhanh.
Chính nguyên tắc nội trú khóa trên dạy nội trú khóa dưới là một trong những cách đào tạo rất đặc biệt của chương trình này. Và danh hiệu bác sĩ nội trú gần như là một sự đảm bảo chắc chắn cho năng lực thực hành của bác sĩ chuyên khoa đó.
Khóa nội trú của tôi cũng khá đặc biệt, là khóa đầu tiên và trong vài khóa hiếm hoi được Bộ trưởng Bộ Y tế thời đó là TS Nguyễn Quốc Triệu khen thưởng và vinh danh toàn bộ sinh viên đỗ vào chương trình này tại Văn miếu – Quốc tử Giám, và được đặc cách vào biên chế, được hưởng lương của bệnh viện thực hành, được nhà trường miễn học phí.
Học bác sĩ y khoa đã mất 6 năm, cộng với 3 năm nội trú là thời gian rất dài, nên việc được hưởng các chế độ đó là sự động viên rất lớn.
Trải qua nhiều năm, chương trình đào tạo nội trú đã được mở rộng rất nhiều, cho nhiều chuyên ngành mới cũng như tăng chỉ tiêu tuyển sinh. Bác sĩ nội trú ngày này còn đối mặt với nhiều khó khăn. Những người không trong ngành y chắc không thể biết rằng, các bác sĩ nội trú giờ đây không còn được miễn học phí và không được hưởng lương nữa nên gánh nặng kinh tế trở thành rào cản không nhỏ cho các bác sĩ mới ra trường muốn theo học chương trình này.
Với sức ép về tài chính, việc lựa chọn chuyên ngành giờ đây của các bác sĩ trẻ cũng bị ảnh hưởng phần nào bởi thu nhập của các chuyên ngành “hot”. Sự thực là dù có sự miễn giảm học phí cho các bác sĩ nội trú chuyên khoa chuyên ngành tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP ngày 3/9 thì các chuyên khoa này, dù rất quan trọng đối với an ninh y tế, nhưng cũng chưa thể trở nên hấp dẫn để các bác sĩ trẻ ưu tiên lựa chọn.
Ngày trước, chương trình đào tạo bác sĩ nội trú được gọi là chương trình đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng cao, và các bác sĩ nội trú được vinh danh là những tài năng trẻ. Trong bối cảnh hiện nay, chương trình đào tạo này vẫn đang phát huy và đóng góp rất lớn vào công tác bảo vệ sức khỏe nhân dân, đưa tên tuổi nền y học nước nhà ngang tầm khu vực và thế giới.
Cá nhân tôi, người đã từng làm bác sĩ nội trú, hi vọng rằng nhà nước sẽ tiếp tục đầu tư cho chương trình này thông qua các chính sách hỗ trợ học phí cho người học bằng ngân sách đặc biệt dành cho các trường đại học y tham gia đào tạo bác sĩ nội trú.
Với các trường đại học, tôi nghĩ sẽ cần tiếp tục thay đổi và cải tiến phương pháp tuyển sinh để có thể duy trì nguồn người học và khơi dậy đam mê cho các chuyên ngành theo đúng nhu cầu xã hội. Và với các bệnh viện và xã hội, rất cần có các cơ chế để chi trả lương cho các em như một người làm việc thực sự, giúp các em chuyên tâm vào chuyên môn mà không quá vướng bận việc tài chính.
| Tác giả: TS.BS Vũ Quốc Đạt là giảng viên bộ môn Truyền nhiễm, Trường Đại học Y Hà Nội, Phó trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới và can thiệp giảm hại, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Ông tốt nghiệp bác sĩ nội trú tại Trường Đại học Y Hà Nội, có kinh nghiệm điều trị các bệnh lý nhiễm trùng nặng và thực hiện các nghiên cứu liên quan đến các bệnh truyền nhiễm tại Việt nam. Đồng thời ông là thành viên nhóm cố vấn chiến lược và kỹ thuật cho các bệnh nhiệt đới bị lãng quên của Tổ chức Y tế Thế giới. |
