Tỷ giá USD/VND vẫn chưa hạ nhiệt dù cơ quan điều hành đã bán USD can thiệp. Vậy làm sao để kìm cương tỷ giá trong bối cảnh vàng, đôla cùng tăng nóng?
Tỷ giá chưa hạ nhiệt dù có can thiệp
Tỷ giá USD/VND liên tục tăng nóng trong những tháng đầu năm 2024, đặc biệt là từ đầu tháng 4 trở lại đây.
Đáng chú ý, giá USD tại các ngân hàng và trên thị trường tự do vẫn tiếp tục đi lên sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tuyên bố bắt đầu bán USD nhằm “hạ nhiệt” tỷ giá từ 19/4.
Ngày 22/4, tỷ giá USD niêm yết tại các ngân hàng tiếp tục tăng kịch trần lên 25.485 đồng, lập đỉnh cao mới. Đây là phiên thứ 6 liên tiếp giá USD tại các ngân hàng tăng hết biên độ cho phép, bấp chấp việc NHNN liên tục nâng tỷ giá trung tâm, để kéo trần tỷ giá tăng theo.
Từ đầu năm tới nay, giá USD tại Vietcombank (ngân hàng có quy mô giao dịch ngoại tệ lớn nhất hệ thống) đã tăng gần 1.100 đồng ở cả hai chiều, tương đương mức mất giá của VND là 4,4-4,6%.
Cùng xu hướng với thị trường chính thức, giá USD trên thị trường tự do cũng tăng mạnh. Ngày 22/4, giá USD được giao dịch tại “chợ đen” phổ biến ở mức 25.770-25.870 đồng/USD (mua – bán), tăng 90 đồng chiều mua vào và tăng 110 đồng chiều bán ra so với phiên trước.
Nguyên nhân tỷ giá tăng cao trong thời gian gần đây được ông Phạm Chí Quang – Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN chia sẻ, do chỉ số DXY tăng rất nhanh trong 3 tháng đầu năm với mức tăng hơn 5% đã gây áp lực lớn lên đồng nội tệ của nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Thêm vào đó, nhu cầu nhập khẩu tăng cao, đặc biệt là các doanh nghiệp xăng dầu, sắt thép cùng với việc nhiều doanh nghiệp tăng cường mua ngoại tệ đã góp phần đẩy tỷ giá tăng mạnh. Ngoài ra, chính sách giảm lãi suất trong nước nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh các nước trên thế giới vẫn tăng lãi suất, khiến lãi suất VND ở mức âm so với lãi suất USD trên thị trường liên ngân hàng, cũng tạo áp lực đến tỷ giá.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho rằng, việc tỷ giá hối đoái gia tăng từ đầu năm đến nay là không bất ngờ. Bởi lãi suất của Mỹ vẫn được neo cao trong khi Fed chỉ mới đưa ra dự kiến về khả năng giảm lãi suất mà không hề nói rõ thời điểm. Tỷ giá USD/VND sẽ biến động như thế nào vẫn là ẩn số do Fed có thể sẽ lùi thời điểm giảm lãi suất xa hơn dự báo. Trong khi đó, Việt Nam đã giảm quá nhanh lãi suất tiền đồng ngay từ năm 2023 nên áp lực càng gia tăng.
Còn TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, nhận định những biến động tỷ giá gần đây cơ bản là do USD tăng giá. Từ đầu năm đến nay, USD trên thế giới đã tăng cao với 2 lý do. Đó là Fed có vẻ lưỡng lự hạ lãi suất và kinh tế Mỹ không suy thoái mà còn phục hồi tốt hơn năm ngoái và điều này khiến USD tăng giá.
Theo ông Lực, về cơ bản, quan hệ cung – cầu ngoại tệ tại Việt Nam vẫn ổn. Khi Fed bắt đầu hạ Việt Nam, có thể từ quý III/2024, thì ngay lập tức tỷ giá sẽ bớt áp lực.
Về việc tỷ giá vẫn tiếp tục đi lên sau khi NHNN bán USD, chuyên gia tài chính Nguyễn Đức Hùng Linh nhìn nhận tỷ giá chưa hạ nhiệt có thể do thời điểm hiện tại các bên liên quan còn đang “quan sát thị trường”. Bên có USD kỳ vọng có thể bán được giá cao hơn nên chưa đẩy mạnh bán ra USD. Tỷ giá bán của NHNN (25.450 đồng/USD) hiện thấp hơn tỷ giá bán của ngân hàng thương mại (25.485 đồng/USD)
Theo ông Hùng Linh, để đánh giá hiệu quả của việc bán ngoại tệ từ cơ quan quản lý thì chúng ta cần theo dõi thêm trong vài tuần tới.
Chặn đà tăng nóng của tỷ giá
Trước diễn biến tăng nóng của tỷ giá, NHNN đã phối hợp triển khai đồng bộ các công cụ của mình để đạt được mục tiêu đề ra.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Hùng Linh cho biết, nhìn lại 2 năm 2022 và 2023, NHNN có 3 bước để kiểm soát tỷ giá. Bước 1, hút thanh khoản bằng tín phiếu và các nghiệp vụ khác. Bước 2, bán dự trữ ngoại hối. Bước 3, tăng lãi suất điều hành. NHNN đang thực hiện bước 2 bán ngoại tệ. Nếu bước này không đủ, NHNN sẽ tính tiếp đến bước 3.
Biện pháp mạnh mẽ nhất mà nhà điều hành đang triển khai lúc này là việc công khai bán can thiệp ngoại tệ cho các ngân hàng có trạng thái ngoại tệ âm để chuyển trạng thái ngoại tệ về 0, với mức bán tỷ giá can thiệp là 25.450 đồng.
Theo lãnh đạo NHNN, đây là biện pháp rất mạnh mẽ của NHNN nhằm đảm bảo giải tỏa tâm lý thị trường, đảm bảo nguồn cung thị trường, nguồn cung ngoại tệ thông suốt, đảm bảo đầy đủ nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế.
Ngay khi NHNN thông báo bán dự trữ ngoại hối giao ngay, thanh khoản ngoại hối đã được cải thiện, một số đơn vị đã đẩy mạnh bán ra USD. Đây là những bước ban đầu để neo kỳ vọng thị trường trong ngắn hạn.
Không chỉ sẵn sàng đáp ứng nhu cầu ngoại tệ cho hệ thống ngân hàng, NHNN tiếp tục duy trì đều đặn hoạt động chào thầu tín phiếu với lãi suất tăng dần nhằm kiểm soát và nâng cao nền giá của lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng.
Với các ngân hàng cần nguồn hỗ trợ, NHNN sẵn sàng cho vay qua kênh OMO nhưng các nhà băng này phải chấp nhận mức lãi suất cố định là 4%/năm.
Việc sử dụng song song hai công cụ tín phiếu và OMO nhằm phục vụ mục tiêu kép là vừa đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng nhằm duy trì mặt bằng lãi suất thấp trên thị trường 1, đồng thời giảm sức ép lên tỷ giá thông qua việc thu hẹp chênh lệch lãi suất USD – VND trên thị trường liên ngân hàng.
Theo ông Phạm Chí Quang (Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ, NHNN) NHNN đã theo dõi rất sát tỷ giá và đã có biện pháp giải tỏa áp lực thị trường ngay từ tháng 3, thông qua việc phát hành tín phiếu nhằm trung hòa lượng tiền dư thừa trên thị trường.
Việc triển khai đồng thời cả biện pháp tác động trực tiếp lên nguồn cung và gián tiếp thông qua tín phiếu cho thấy, NHNN đã nắm được những nguyên nhân căn bản gây ra biến động tỷ giá và đã có đối sách cụ thể với vấn đề này.
Theo ông Quang, NHNN đã điều hành tỷ giá linh hoạt, góp phần hấp thụ các cú sốc, kết hợp với phát hành tín phiếu nhằm giảm bớt dư thừa thanh khoản VND. Qua đó giảm bớt áp lực trong ngắn hạn đối với tỷ giá. Về cơ bản, tỷ giá diễn biến phù hợp với điều kiện thị trường và xu hướng của các đồng tiền quốc tế so với USD; thanh khoản thị trường thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ.
“Quan điểm điều hành tỷ giá của Việt Nam rất linh hoạt, mặc dù chúng ta vẫn tiếp tục ổn định tỷ giá cho nền kinh tế nhưng không cố định, ngược lại còn lên xuống để phù hợp với tình hình và tránh những tác động mạnh của thế giới. Chúng tôi cũng sẵn sàng can thiệp nếu như tỷ giá tiếp tục có những tác động bất lợi”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết.
